مادربورد (Motherboard) یا برد اصلی، یکی از مهم‌ترین قطعات سخت‌افزاری کامپیوتر است که به عنوان مرکز اتصال و ارتباط تمامی قطعات داخلی سیستم عمل می‌کند. این قطعه به تمام سخت‌افزارهای اصلی، از جمله پردازنده (CPU)، حافظه (RAM)، کارت گرافیک، هارد دیسک و سایر تجهیزات اجازه می‌دهد تا به صورت هماهنگ کار کنند.

در این مقاله با ساختار، انواع، اجزا و کاربردهای مادربورد آشنا می‌شویم.

1. وظیفه مادربورد

مادربورد مانند یک ستون فقرات برای کامپیوتر عمل می‌کند و وظیفه دارد:

• ارتباط بین قطعات مختلف کامپیوتر را برقرار کند.
• منبع تغذیه قطعات مختلف را تأمین کند.
• واسطی برای اتصال تجهیزات جانبی مانند کیبورد، ماوس و حافظه خارجی فراهم کند.

2. اجزای اصلی مادربورد

الف) پردازنده (CPU) و سوکت آن

• مادربورد دارای سوکتی است که پردازنده روی آن نصب می‌شود. سوکت‌ها بسته به نوع پردازنده (Intel یا AMD) متفاوت هستند.

ب) اسلات‌های حافظه (RAM)

• شکاف‌هایی برای نصب حافظه رم که بر سرعت و عملکرد کامپیوتر تأثیر می‌گذارد.

ج) چیپست (Chipset)

• مغز مادربورد است که وظیفه مدیریت ارتباط بین پردازنده، حافظه و دستگاه‌های جانبی را دارد.

د) اسلات‌های توسعه (PCIe)

• برای اتصال کارت گرافیک، کارت صدا، و سایر قطعات جانبی استفاده می‌شود.

ه) درگاه‌های ذخیره‌سازی (SATA و NVMe)

• برای اتصال هارد دیسک‌ها و SSDها استفاده می‌شود.

و) درگاه‌های ورودی/خروجی (I/O Ports)

• شامل USB، HDMI، Ethernet و سایر پورت‌ها برای اتصال دستگاه‌های خارجی است.

ز) باتری CMOS

• وظیفه ذخیره تنظیمات بایوس (BIOS) و ساعت سیستم را بر عهده دارد.

3. انواع مادربورد

الف) ATX (Advanced Technology Extended):

• محبوب‌ترین نوع مادربورد برای کامپیوترهای دسکتاپ.
• فضای کافی برای نصب قطعات مختلف دارد.

ب) Micro-ATX:

• نسخه کوچکتر ATX با امکانات محدودتر، اما مناسب برای کیس‌های کوچک‌تر.

ج) Mini-ITX:

• بسیار کوچک و مناسب برای سیستم‌های کامپکت و خانگی.

د) E-ATX:

• بزرگ‌ترین نوع مادربورد با قابلیت‌های پیشرفته، مناسب برای سرورها و سیستم‌های حرفه‌ای.

4. مشخصات مهم مادربورد

الف) نوع سوکت پردازنده:

• باید با پردازنده سازگار باشد. برای مثال، سوکت LGA1200 برای پردازنده‌های Intel نسل دهم و یازدهم مناسب است.

ب) پشتیبانی از رم:

• نوع و ظرفیت رم قابل پشتیبانی (DDR4 یا DDR5).

ج) پورت‌ها و اتصالات:

• تعداد و نوع پورت‌های USB، HDMI، DisplayPort و سایر درگاه‌ها.

د) تعداد اسلات‌های PCIe:

• برای نصب کارت‌های گرافیک یا سایر قطعات توسعه‌ای.

ه) پشتیبانی از RAID:

• برای مدیریت و ترکیب هارد دیسک‌ها به صورت گروهی.

5. کاربردهای مادربورد

• سیستم‌های گیمینگ: نیازمند مادربوردهایی با پشتیبانی از کارت‌های گرافیک قدرتمند و رم بالا.
• سیستم‌های اداری: مادربوردهای ساده با امکانات پایه کافی هستند.
• سرورها: مادربوردهایی با قابلیت اتصال چندین پردازنده و حافظه گسترده.
• سیستم‌های طراحی و رندرینگ: نیازمند مادربوردهایی با پشتیبانی از پردازنده‌های پیشرفته و رم بالا.

6. نکات مهم در انتخاب مادربورد

• سازگاری با پردازنده: نوع سوکت و چیپست باید با پردازنده شما مطابقت داشته باشد.
• پشتیبانی از نسل جدید قطعات: مادربورد باید از رم، کارت گرافیک و ذخیره‌سازهای جدید پشتیبانی کند.
• کیفیت ساخت: مادربوردهای با کیفیت بالا عمر طولانی‌تر و عملکرد بهتری دارند.

7. تفاوت مادربوردهای Intel و AMD

• مادربوردهای Intel معمولاً از پردازنده‌های این شرکت و سوکت‌های خاصی مانند LGA1200 پشتیبانی می‌کنند.
• مادربوردهای AMD با پردازنده‌های سری Ryzen و سوکت‌های AM4 یا AM5 سازگار هستند.

نتیجه‌گیری

مادربورد به عنوان هسته اصلی یک کامپیوتر، نقش کلیدی در عملکرد و هماهنگی قطعات دارد. انتخاب مادربورد مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کارایی سیستم شما داشته باشد. هنگام خرید مادربورد، به مشخصات فنی، نیازهای کاربردی و سازگاری آن با سایر قطعات توجه کنید.